Kosmetyczne Zero (Less) Waste

Zero Waste, czyli tłumacząc wprost z angielskiego "zero odpadowy" to filozofia, która zachęca do prowadzenia życia z jak najmniejszą ilością generowanych śmieci. My same przed przeczytaniem książki Bei Johnson "Zero waste home" nie zdawałyśmy sobie sprawy ile odpadów dzień w dzień potrafimy wytworzyć. Paragony, ulotki-śmieciówki, plastikowe rurki, papierowe kubki do kawy na wynos, chusteczki, pozostałości po rozpakowanych paczkach itd. To i tak nie wszystko, a przecież śmieci nie znikają. Plastiku nie można przetwarzać w nieskończoność, a wysypiska rosną, zamiast znikać. W praktyce zero-wastowej wyznaje się zasadę 5R:

Czy da się żyć całkowicie bezodpadowo? W teorii tak, w praktyce nie zawsze - szczególnie na początku przygody z Zero Waste. W przypadku żywności jest nieco łatwiej, ale w kwestii kosmetyków często musimy wybierać pomiędzy opakowaniem z danego tworzywa, a np. sterylnością i efektywnością produktu. Dlatego nie dajmy się zwariować! Nie musisz rezygnować z odnalezionego po wielu próbach idealnego kremu, tylko dlatego, że jest zamknięty w opakowaniu, którego nie da się użyć ponownie. Chodzi o to, aby wprowadzać małe zmiany małymi krokami i być świadomym podczas zakupów. Bo lepiej jest robić cokolwiek w stronę zero waste, niż nie robić nic.

Najbardziej ekologicznym rozwiązaniem jest rezygnacja z kupowania kosmetyków i wytwarzanie ich samemu. Jedyny problem jaki się tutaj rodzi to, co zrobić z opakowaniami po surowcach wykorzystanych do ukręcenia własnego kosmetyku. W internecie jest teraz tyle stron z półproduktami i przepisami na domowe mazidła, że naprawdę nie ma problemu z dostępnością czegokolwiek. Niemniej jednak, są wady takiego rozwiązania - trzeba wyjątkowo zadbać o sterylność produkcji, aby kosmetyk miał maksymalnie długą przydatność do użycia. W idealnym świecie każdy sam robiłby kosmetyki, ale doskonale wiemy, że nie zawsze jest to możliwe 😉 My same czasem zabieramy się za receptury DIY np. olejek do demakijażu czy proste olejowe serum, ale lubimy testować nowe rzeczy i wspierać marki, które robią to po prostu dobrze. Dlatego, nie zrezygnujemy z kupowania całkowicie. I to też jest ok. Liczą się chociaż minimalne zmiany. Less Waste / Wise Waste jest znacznie lepsze niż obojętność 😉

Kolejną zasadą, którą warto wprowadzić do swojego życia jest zachowanie "kosmetycznego umiaru". To znaczy - kupuj tylko tyle kosmetyków, ile potrzebujesz. Nie rób zapasów, tylko dlatego, że produkt jest w promocji. Istnieje szansa, że w międzyczasie znajdziesz coś jeszcze lepszego lub kosmetyk zdąży się przeterminować. Kontroluj daty ważności otwartych kosmetyków i staraj się je zużyć do końca. Opieraj się impulsom. Czy naprawdę potrzebujesz trzeciego żelu do ciała? Czy na pewno zużyjesz ten kolejny hydrolat? Jeżeli znasz i lubisz jakiś produkt, to kupuj go w większym opakowaniu. Kiedy publikujemy informacje o aktualnych okazjach, zawsze podkreślamy, że warto z nich skorzystać, jeśli akurat dana oferta wpisuje się w Twoje potrzeby zakupowe. Promocje są super - jak najbardziej, ale korzystaj z nich świadomie, kiedy akurat czegoś potrzebujesz, a nie tylko dlatego, że cena spadła w dół.

W Polsce ten pomysł jeszcze raczkuje, ale tak jak w przypadku żywności, kosmetyki można też kupować na wagę. Najczęściej budowane są duże standy danej marki, na których można samemu skomponować sobie np. peeling lub po prostu uzupełnić swój pojemnik gotową recepturą. Wiele salonów fryzjerskich decyduje się też na tworzenie swego rodzaju stacji, w których można "doładować" swoje zapasy kosmetyków. Ciekawy projekt - mamy nadzieję, że będzie się szybko rozwijał. Póki co, najbardziej eko i bez opakowania są mydła i szampony w kostce - te dobrej jakości oczywiście. Niestety, nie u każdego się one sprawdzą. Nie ukrywamy też, że nie jesteśmy fankami mycia twarzy mydłem, nawet tym naturalnym (ze względu na zasadowy odczyn), ale z chęcią używamy ich do rąk. Tak samo zamiast peelingu możecie zaopatrzyć się w szczotkę i wykonać masaż na sucho. Super opcja - polecamy bardzo.

Godne uwagi jest także rozwiązanie austriackiej marki Ringana, która zamiast folii lub kartonu, używa bawełnianych ręczników do zawijania szklanych buteleczek w przesyłkach - bardzo praktyczne rozwiązanie. A za każde 10 oddanych buteleczek otrzymujemy pełnowartościowy produkt gratis.

Ciekawym rozwiązaniem są też innowacyjne opakowania, które mają drugie życie. Marka O'right opatentowała butelkę, która jest w 100% biodegradowalna i stworzona w większości z przetworzonych organicznych odpadów. Po zakopaniu pustej butelki w ziemi, po roku z "wbudowanych" nasionek wyrasta roślina! Mimo, że produkty tej marki nie mają nieskazitelnych składów, sam pomysł na opakowanie Zero Waste jest naprawdę imponujący. Warto też zwrócić uwagę na linię Biolage R.A.W., gdzie zgadza się nie tylko INCI, ale też butelki są wykonane z materiałów wtórnych i sama formuła jest do 99% biodegradowalna - bardzo spoko.

W less waste nie liczy się tylko to w co jest zamknięty kosmetyk, ale też w jaki sposób do nas dotarł. Przesyłki przy zakupach internetowych mogą być problematyczne - szczególnie jeżeli kupiony produkt jest szklany i nie chcemy, aby dotarł do nas w nienaruszonym stanie. Wszelkie folie i taśmy to najgorsze rodzaje odpadów. Na szczęście coraz więcej drogerii internetowych wprowadza rozwiązania less-waste. Zamiast folii bąbelkowej paczki wypełnia się ekologicznymi, piankowymi groszkami, które są rozpuszczalne w wodzie lub ścinkami tekturowymi. Karton może zostać wykorzystany ponownie zarówno przez producenta jak i przez konsumenta np. do kolejnych wysyłek albo jako "pudło", które podasz dalej. Folię do owinięcia paczki można z powodzeniem zastąpić starymi gazetami albo nawet papierem do pieczenia.

Często też w przesyłkach znajdziemy wszelkiego rodzaju ozdoby, które mają sprawić, że przesyłka będzie ładniej wyglądać. Jednak po kilku sekundach zachwytu, lądują w koszu, bo nie mamy z nimi co później zrobić.

Próbki to kolejna dosyć kontrowersyjna rzecz, bo z jeden strony warto wypróbować dany kosmetyk przed zakupem i sprawdzić, czy nam odpowiada. A z drugiej, to produkt, który zastosujemy maksymalnie kilka razy i opakowanie wyląduje w koszu. Zazwyczaj testery są pakowane w saszetki i nawet nie mamy możliwości wykorzystać ich ponownie. Co innego z buteleczkami i słoiczkami. Te są mega przydatne przy wszelakich wyjazdach i ograniczeniach bagażu.

Bez dwóch zdań najlepszym surowcem, jaki możemy wybrać jest szkło. Na jego korzyść przemawia nie tylko fakt, że w trakcie degradacji nie zanieczyszcza przyrody szkodliwymi substancjami. Ponadto, szklane buteleczki i słoiczki po kremach idealnie nadają się do recyklingu (pamiętajcie, żeby przed wyrzuceniem zedrzeć etykiety!). Można je przetwarzać w nieskończoność. Dodatkowo możecie je wykorzystać ponownie jako pojemniki na biżuterię, do domowych kosmetyków czy też do przełożenia produktów o większych pojemnościach przed podróżą samolotem. Koniecznie je dobrze zdezynfekujcie. Większe opakowania posłużą też jako doniczka lub wazon. Jeśli mamy taką opcję, zawsze wybieramy kosmetyk w szklanym opakowaniu - szczególnie, że wykorzystujemy je ponownie po kilka/kilkanaście razy, a nie każdy plastik nadaje się do użytku więcej niż jeden raz. Kolekcjonujemy praktycznie wszystkie słoiczki i butelki po kosmetykach, a później wykorzystujemy je do domowych receptur lub kiedy dzielimy się produktami na pół 🙂

Kolejnym surowcem wykorzystywanym do produkcji kosmetyków jest papier. Opakowania wykonane w 100% z tektury są nadal lepsze niż plastik. Swoje kosmetyki pakuje w ten sposób np. francuska marka Coleur Caramel. Jednak doskonale zdajemy sobie sprawę, że czasami plastiku nie da się uniknąć.

Nasi polscy producenci też nie próżnują i proponują swoim klientom dołączenie do ruchu Zero Waste. Pionierami takich akcji jest szczególnie Lush Botanicals, Jan Barba Natura, Ministerstwo Dobrego Mydła i Fride by yDe. Po odesłaniu lub zaniesieniu do sklepu ustalonej ilości opakowań tych marek, możemy liczyć na otrzymanie rabatu przy kolejnych zakupach. Opakowania wyłącznie nadające się do recyklingu (szkło, drewno, metal) znajdziecie też w ofercie Mokosh Cosmetics, Mydlarnii Cztery Szpaki, Chic Chiq, Soap Workshop, Mafka i w większości Mydłostacja. Dodatkowo, w Drogerii Ekologicznej istnieje kategoria z produktami, wpisującymi się w filozofię Zero Waste - znajdziecie tam również duże pojemności i surowce pakowane w pojemniki z odzysku. Chwalimy taką działalność.

W idealnym świecie wszystkie opakowania na kosmetyki byłyby szklane. Niestety nadal wiele produktów o dobrych składach jest pakowane w ten nieszczęsny plastik. Każdy musi zadać sobie pytanie, czy warto rezygnować z naprawdę dobrego produktu, ze względu na jego opakowanie. To już kwestia indywidualna. Ale nadal niewiele osób zdaje sobie sprawę, że plastik plastikowi nierówny. Wyróżniamy tak zwane "dobre" i "złe" rodzaje plastiku, a rozróżniamy je dzięki oznaczeniom na opakowaniach (w trójkącie). Najlepiej wybrać te z oznaczeniami 02, 04 i 05, jako że są uważane za najbezpieczniejsze.

Wszystko co jednorazowe warto zastąpić czymś wielokrotnego użytku. Najprostszym sposobem na rezygnację z wacików jest używanie takich kosmetyków, do których ich nie potrzebujemy. Zamiast płynu micelarnego użyjcie olejku lub balsamu myjącego. Tonik przelejcie do butelki z atomizerem (wyjątkiem są toniki z kwasami złuszczającymi) lub wylejcie odrobinę na dłonie i wklepcie delikatnie w skórę. Alternatywą dla wacików i ręczników papierowych mogą być płatki wielorazowe, muślinowe i bawełniane ściereczki, gąbki Konjac (najlepsze są te oryginalne z The Konjac Sponge Company), a także samodzielnie wykonane płatki kosmetyczne. Możecie kupić także gotowy zestaw.

Pojawienie się jednorazowych tamponów i podpasek okazało się niemałą rewolucją w życiu kobiet na całym świecie. Recykling takich odpadów jest możliwy, ale to bardzo złożony proces i wykonuje się go stosunkowo rzadko. Podpaski często są "podbite" folią. Pomijamy już fakt, że mogą być niekorzystne dla skóry - pisałyśmy o tym we wpisie temu poświęconym. Idealnym rozwiązaniem w tej sytuacji byłby kubeczek menstruacyjny. Jako że można go stosować wiele lat. Najczęściej polecane firmy to np. DivaCup, Organicup. Jeżeli takie rozwiązanie się u Was sprawdza to świetnie! Na pewno warto spróbować.

Dla osób, które czują się podobnie polecamy wybierać tak zwane "organiczne" podpaski i tampony. Takie, które są pakowane w karton i owijane w papier lub biofolię ze skrobii kukurydzianej np. Ginger, Masmi.  Oczywiste jest też, że plastikowe aplikatory są passe. Istnieją firmy produkujące tampony z papierowymi aplikatorami, ale podobno w praktyce sprawdzają się bardzo średnio. Wybór lepszych akcesoriów higieny intymnej to też zapewnienie, że będą one dla naszej skóry delikatne.

Spróbuj poszukać dla niego innego zastosowania kierując się składem INCI. Odżywka do włosów może być świetnym kremem do golenia, tak samo naturalna pianka do stylizacji (zawiera zazwyczaj delikatne substancje myjące i zmiękczające). Wszelkie kosmetyki do twarzy zazwyczaj sprawdzą się też do ciała. Te cięższe z chęcią przygarną pięty 😉 Wszelkie balsamy do ust będą dobrą odżywką do skórek i paznokci. Największe pole do popisu zawsze mamy z  olejami. Ich zastosowanie jest naprawdę wszechstronne. Te do włosów spróbuj użyć do ciała - i odwrotnie. Jeśli olejek do twarzy jest za ciężki, możesz dodać do niego emulgator lub dodać kilka kropel do kąpieli. Po prostu kombinuj. Jeśli żadne z powyższych propozycji Cię nie przekonały poszukaj swoim kosmetykom nowego właściciela.

Niektóre można też tuningować. Zawsze jest opcja, aby wzbogacić ich formułę dodatkowym składnikiem - np. maski do włosów. Pamiętajcie jednak, że nie wszystkie substancje można ze sobą łączyć. Z prostymi składami nie będzie problemu, jednak z bardziej zaawansowanymi formułami byśmy uważały - można przedobrzyć. Racjonalnym przyzwoleniem na wyrzucenie kosmetyku jest w naszym przekonaniu jedynie brak jego dalszej przydatności.