Jedną z większych kontrowersji w temacie filtrów jest ich wpływ na syntezę witaminy D. W końcu to składnik, który odgrywa istotną rolę w naszym organizmie. Niektórzy nie decydują się na regularne stosowanie ochrony UV właśnie z obawy o niedobory. Jak w takim razie korzystać ze słońca z głową?
Jak stosowanie filtrów przeciwsłonecznych wpływa na syntezę witaminy D?
Witamina D pełni masę ważnych funkcji – reguluje poziomy wapnia, zapobiega m.in. osteoporozie, wpływa na wygląd skóry i włosów, a także zmniejsza ryzyko wystąpienia niektórych chorób autoimmunologicznych. Co ciekawe, nasz organizm wytwarza ją sam. Jednak aby doszło do syntezy witaminy D, potrzebne jest właśnie promieniowanie słoneczne, bo powstaje ona w skórze właśnie pod wpływem działania promieni UV. Warto zaznaczyć, że na przebieg tego procesu ma wpływ także szerokość geograficzna, pora dnia i roku, wysokość nad poziomem morza oraz czynni uwarunkowane genetycznie, np. takie jak kolor skóry.
Właśnie stąd pojawia się tyle wątpliwości. Czy jeśli filtry chronią nas przed działaniem promieniowania UV, to synteza witaminy D wcale nie wystąpi? Badania z 2019 roku jasno wykazały, że (przy zalecanym użytkowaniu i reaplikacji) wpływ SPF-ów na ten proces jest znikomy [1]. Należy mieć na uwadze, że żaden filtr nie blokuje promieni UV w 100%. Co więcej, raczej mało prawdopodobne jest, że wysmarujemy filtrem całe ciało, więc to promieniowanie i tak „znajdzie do nas drogę” ? Nie wspominając już o takich czynnikach jak niewystarczająca ilość filtra (co obniża nieproporcjonalnie ochronę), czy brak ponownej aplikacji przy ekspozycji na słońce. Dlatego nie ma powodów do obaw – benefity stosowania filtrów (o których mówimy aż do znudzenia) znacząco przewyższają ewentualne ryzyko niedoboru witaminy D, spowodowane stosowaniem ochrony przeciwsłonecznej.
Często winę za problem niedoboru witaminy D w społeczeństwie przypisuje się właśnie kremom z filtrem. Tymczasem nauka mówi nam kompletnie co innego. Ciekawe badania przeprowadzono na kilkudziesięciu ochotnikach (i to Polakach) na Teneryfie [2]. Dwie grupy stosowały krem z filtrem w trakcie ekspozycji na słońce, ale jeden z nich miał wyższy faktor ochrony przed promieniowaniem UVA. Mimo tego doszło do lepszej syntezy 25(OH)D3 niż w przypadku drugiej grupy, która otrzymała krem z niższą ochroną UVA. Wniosek z tego taki, że produkcja witaminy D jest zależna głównie od UVB, a wysoki faktor UVA nie ma większego wpływu na przeprowadzenie procesu syntezy.
O czym warto pamiętać?
Ekspozycja na słońce to oprócz UVB także promieniowanie UVA, które przyczynia się nie tylko do fotostarzenia skóry, ale powoduje trwałe zmiany w DNA komórek. Dlatego warto stosować ochronę przez cały rok.
Pamiętajcie też, że wystarczy krótka (ok.15 min) ekspozycja na słońce, aby doszło do syntezy witaminy D. Nie polecamy trybu „skwarka” – każdy rumień przyczynia się do zwiększenia ryzyka nowotworów skóry.
Ponadto nawet u osób, które spędzają dużo czasu na zewnątrz, mogą wystąpić niedobory (taki mamy klimat). Dlatego zaleca się regularne kontrolowanie poziomu witaminy D w organizmie. Dobrze jest robić badania przynajmniej raz w roku i wtedy dobrać odpowiednio suplementy.
Podsumowując – najważniejszy jest zdrowy rozsądek. Zarówno ochrona przeciwsłoneczna, jak i witamina D to ważne dla naszego zdrowia czynniki. Stosując filtry w rozsądny sposób, nie musimy martwić się o niedobory, jeśli regularnie będziemy kontrolować jej poziomy. Korzystajcie ze słońca z głową ?
Źródła
1. Neale RE, Khan SR, Lucas RM, Waterhouse M, Whiteman DC, Olsen CM. The effect of sunscreen on vitamin D: a review. Br J Dermatol [2019]
2. A.R. Young, J. Narbutt, G.I. Harrison, K.P. Lawrence, M. Bell, C. O’Connor, P. Olsen, K. Grys, K.A. Baczynska, M. Rogowski-Tylman, H.C. Wulf, A. Lesiak, P.A. Philipsen, Optimal sunscreen use, during a sun holiday with a very high ultraviolet index, allows vitamin D synthesis without sunburn, British Journal of Dermatology [2019]
3. M. Norval, H.C. Wulf, Does chronic sunscreen use reduce vitamin D production to insufficient levels? British Journal of Dermatology [2009]
4. T. Passeron, R. Bouillon, V. Callender, T. Cestari, T.L. Diepgen, A.C. Green, J.C. van der Pols, B.A. Bernard, F. Ly, F. Bernerd, L. Marrot, M. Nielsen, M. Verschoore, N.G. Jablonski, A.R. Young, Sunscreen photoprotection and vitamin D status, British Journal of Dermatology [2019]